Служэнне муз, як вядома, мітусні не церпіць. І здаецца, што асноўная задача паэта – пісаць, дарэчы не абавязкова за пісьмовым сталом. Можна пры гэтым і гуляць па вуліцы, парку, лесе. Але ж неадменная ўмова паэтычнай творчасці – надзвычайная засяроджанасць на сабе, на сваім унутраным свеце, збераганне, калі хочаце, гэтага далікатнага свету ад навакольнага тлуму. Мне могуць запярэчыць, што паэт павінен «глаголом жечь сердца людей», то бок запальваць сваім словам вялікія аўдыторыі, як гэта рабілі біблейскія прарокі, якія таксама былі паэтамі. Што ж, з гэтым можна пагадзіцца пры ўмове, што шматлікія паэтычныя выступленні і паходы «на людзі» не замінаюць паэту займацца ўласна творчасцю. А то некаторыя нашы вершаскладальнікі, захопленыя ўвагай слухачоў іхніх прамоў, падсядаюць на гэтую ўвагу як на наркотык.
Зрэшты, я зусім не пра тое. А пра новы паэтычны зборнік Таццяны Лебедзевай «Молчание» («Кнігазбор», 2010 г.), чалавека, на мой погляд, нешараговага лёсу і таленту. Лебедзева зрэдку друкуе свае вершы ў часопісах «Нёман» і «Немига литературная», на пачатку тысячагоддзя выдала дзве невялікія кнігі паэзіі. Каля ста вершаў, што ўвайшлі ў зборнік «Молчание», напісаны цягам апошніх васьмі гадоў. Піша Таццяна не часта, па дзесяць–пятнаццаць вершаў у год, доўга і пакутліва выношваючы іх у сваёй датклівай душы. Паэтычны свет Лебедзевай своеасаблівы, чытаючы яе кнігі, можна падумаць, што аўтар перабывае ў нейкай прастрацыі, татальнай адарванасці ад вонкавага свету, з яго часавым і культурным каларытам, з палітыкай, агульнанацыянальнымі ды іншымі ідэямі – усім тым, чым жыве большасць людзей. Аднак, чытаючы яе вершы і праз сто, і праз трыста гадоў, упэўнены, уяўны чалавек будучыні падумае, што яны і пра яго сучаснасць. Менавіта з-за адсутнасці прывязкі паэзіі Лебедзевай да часу і наваколля.
Замру у чистого окна:
Как переменчиво пространство!
Жизнь дышит ветром, и она
Ни в чем не терпит постоянства.
Мгновенно отражает взгляд
Души изменчивой движенья.
Не так, как полчаса назад,
В печи по-новому горят
Чуть отсыревшие поленья.
И завтра новое придет.
И удивительно, как просто
Опять войду в круговорот,
Благословляя свой поход
От колыбели до погоста.
Бо гаворка ў іх вядзецца выключна пра жыццё душы чалавека, і пра духоўнасць у яе вышэйшым, не апошленым маралізаваннем і павучаннямі разуменні. Душы людзей, па вялікім рахунку, адвеку жывуць аднымі і тымі ж парываннямі, праблемамі ды турботамі.
Адметна і тое, што паэзія Лебедзевай, скажам так, не традыцыйна жаночая. Некаторыя вершы нават наўпрост пішуцца ад мужчынскай асобы. І міжволі паўстае пытанне, ці ёсць пол у душы?
Я не люблю словечко «поэтесса».
Оно нелепо, как столетняя принцесса.
Оно уныло, как игра без интереса,
Оно трескуче, как сегодняшняя пресса.
Что слышится мне в имени Поэт?
Удары волн в гранитный парапет.
Бесшумное движение планет.
Язык фламенко, звуки кастаньет.
Земли и неба гармонический дуэт.
И Музы вдохновенное: «Привет!»
Любоўная лірыка Лебедзевай (якая не частая госця ў яе вершах) гранічна цнатлівая, за ёй, так бы мовіць, не бачыцца натуральнага плоцевага пожаду. Добра гэта ці дрэнна – не бяруся адназначна судзіць. Але скажу, што абслугоўванне паэзіяй інстынкту роду, што назіраецца ў так званай традыцыйнай жаночай паэзіі, асабіста мяне раздражняе.
Вот возьмет да и случится.
Ждешь или не ждешь.
Не дочитана страница,
За окошком дождь.
Утром небо прояснится.
Обгоняя ночь,
Серых мыслей вереница
Унесется прочь.
Или со звонком, под вечер,
Точно в унисон,
Вспыхнут щёки, вспыхнут свечи,
Дрогнет сердце – он.
Вот возьмет да и случится.
У тебя в саду
Разноцветная синица
Расклюет беду.
День блеснет, как шелк на пяльцах,
Ярко и светло…
Но дождя тугие пальцы
Всё стучат в окно.
Некалькі слоў пра прыроду таленту. Сама па сабе паэтычная адоранасць рэдка становіцца гарантыяй таго, што на ёй узрасце выбітны паэт. І наўрад ці тут дапаможа ўпартая праца па ўдасканальванні паэтычнай тэхнікі. Вывучыць разнастайныя паэтычныя канструкцыі і напрактыкавацца ў рыфмаванні – справа няхітрая. Гэта толькі вонкавая абалонка паэзіі. Значна важней – як, наколькі арыгінальна, а галоўнае, глыбока і тонка паэт адчувае жыццё ў яго самым шырокім разуменні. Талент павінен пакласціся на лёс. Трэба многае вытрываць і перапакутаваць, многае пераасэнсаваць, перажыць, як гэта ні страшна, боль, страты і роспач, каб талент расквітнеў і заззяў. Паэтаў гладкіх як яйка, і шчаслівых як немаўляты папросту не бывае ў прыродзе. Калі гэта, зразумела, паэты, а не версіфікатары.
Знают всё о свободе восточные ветры.
Умножая шутя время на километры,
Серебристыми стрелами враз прошивают пространство.
И в порывах не знают и знать не хотят постоянства.
То к земле пригибают столетние ели.
То былинку одну наклонят еле-еле.
То во влажном овраге заглянут в заветные норы.
То движением мощным срывают стальные опоры.
Где-то там на востоке ветров колыбели.
Где-то там на востоке истоки и цели.
Почему только там расшифровано слово «свобода»,
Знает Роза Ветров да звезда на краю небосвода.
Таццяна Лебедзева пачала пісаць позна, бліжэй да саракагадовага ўзросту, калі ўжо душы няможна было маўчаць, і калі, заўважым, душы было што выказаць. Таму яна абышлася без наіўнага пачаткоўства і пустапарожняй летуценнасці, а практычна адразу ўвайшла ў паэзію з дастаткова сфарміраваным, па-філасофску насычаным унутраным светам.
Стань, печаль моя,
Влажной тучею.
Туча влажная,
Упади дождем.
Дождь живительный,
Напои сады,
Напитай росток
Моей радости.
Поднимись, росток,
Сильным деревом,
Златолиственным
Древом радости.
С ним навек срастусь.
Стану веточкой.
Дрогнет веточка
Всеми листьями.
Зазвенит листва
Песней радости:
«Стань, печаль моя,
Влажной тучею.
Туча влажная,
Упади дождем…»
У разгар свайго паэтычнага станаўлення, гадоў пяць–шэсць таму, літаральна з паўтара года яна пахавала траіх самых родных людзей: бацьку, маці і мужа. Я быў бязрадасным сведкам гэтай страшнай чарговасці...
Не вспоминать. Пережить, перемочь
День одиночества, вечер и ночь.
Не вспоминать. Научиться не ждать
Слова родного: «Ты жди меня в пять».
Крикнуть от боли, но в доме пустом
Эхо напомнит: «Вы были вдвоем».
Как же мне память свою растоптать.
Молча ничком упаду на кровать.
Не вспоминать. Пережить, перемочь
День одиночества, вечер и ночь.
Хто вынесе такое, не падламаўшыся? Таццяна выстаяла, працягвала тварыць, напружана жыць паэтычным словам у апусцелай кватэры. Пра гэта кніга «Молчание». Бо нават у цішыні чуюцца, а можа, нават найболей выразна чуюцца гукі Паэзіі.
Замолчим одновременно
Лишь на пять минут.
И услышим непременно,
Как цветы растут.
И услышим, что шепнула
Тучка ветру на лету.
И увидим: изогнула
Спину радуга в дугу.
Станут ближе разговоры
Трав, дерев и птиц.
И расцветятся просторы
Вспышками зарниц.
Помолчим… Пусть кто-то скажет:
«Жизнь страшна, как месть».
Но молчание подскажет,
Что надежда есть.
| 
